A.F.A.M. Wetzer, 8 augustus 2007
Hooge Steenweg 13 : De Drie Stokvisschen
bouwjaar: M.E.
verbouwingen: 1887, 1924, 1929, 1947, 1968, 1991
huidige functie: winkel en woonruimte
Archief
7078. Collectie Walter - Verberne, 1478-1958108. Aankomsttitel voor Gosewijn Sterk te 's Hertogenbosch van een in 's Hertogenbosch op de Hoge Steenweg gelegen huis en erf, genaamd de Drie Stokvissen. 1768. Met bijbehorende stukken, 1768 met retroacta 1651, 1744, 1746 |  |
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)
Bossche monumenten
Neorenaissance halsgevel uit 1887
door Ed Hupkens
De winkelwoning aan de Hooge Steenweg 13 bevindt zich op een smal en diep perceel. In 1635 werd de woning vermeld onder de naam ‘De Drie Stokvisschen’. Op de kelder na is het complex in 1880 geheel vernieuwd. Daarna is het later diverse keren aan de achterzijde uitgebreid. De gevel is in 1887 voor het pand gezet. Er zijn vijf niveaus: kelder met tongewelf in de lengte van het perceel, begane grond, eerste en tweede verdieping en een zolder. Het zadeldak is aan de achterzijde voorzien van een dakschild. Sinds maart 2005 staat het aangewezen als een gemeentelijk monument. Foto: Josephine Peren.De drie vensteropeningen op de tweede verdieping hebben een steens korfboog met aanzet en sluitsteen. De boogvelden zijn gevuld met gele, rode en zwarte stenen in een diagonaal patroon. Boven de vensters bevindt zich een kroonlijst die gedragen wordt door vier robuuste consoles. De moderne vensters met stolpende onderramen en een bovenlicht op zowel de eerste als de tweede verdieping, zijn geplaatst voor de oude, negentiende-eeuwse kozijnen.
De hals van de gevel is aan weerszijden voorzien van een gemetselde pilaster en een klauwstuk (= zij- of vleugelstuk) met voluten (= krullen). De hals is afgesloten met een gebogen fronton dat gedeeld is door een gemetselde en uitkragende naald. Deze naald is net als de korte hoekpilasters van de geveltop voorzien van een granaatappel. Het venster in de hals heeft een steens korfboog met aanzetstenen en een sluitsteen. Het boogveld bevat een steen met daarin het jaartal 1887. Het venster is modern. Alle verdiepingsvloeren bestaan uit enkelvoudige balklagen.
|
‘n Lutske Brabants, zondag 28 maart 2021
Bouwhistorie
'De Drie Stokvisschen' (1635)
Hooge Steenweg 13
|
In het begin van de 16de eeuw is Wouter van Broeckhoven bezitter van dit pand. In het cijnsboek van 1520 wordt Dirk die Wolf, mogelijk de huurder, aangeslagen voor een perceel van 20 voet (= 5,75 m), hetgeen iets minder is dan de huidige perceelbreedte. Waarschijnlijk heeft dit kleine maatverschil te maken met een | 167 |
|
osendrup aan de rechterzijde van het pand. Deze is in de situering van de kelder onder het voorhuis nog herkenbaar. Omstreeks 1545 komt het huis in bezit van Willem Goyarts. In 1553 moet hij voor vier schouwen betalen. Aangezien het huidige pand in circa 1880 op de kelder na, geheel is vernieuwd, weten we niet waar deze schouwen zich bevonden. De oude kelders wijzen op een indeling in een voor- en achterhuis, maar een fundering voor een brandmuur is niet aanwezig. | 168 |
Literatuur
CB 1520 f 11v; CB 1573 f 13; HT 1553; M 65; vSvY III, 552.
A. van Drunen, Gemeentelijk monument
Hooge Steenweg 13
BeschrijvingAlgemeen:Het pand bevindt zich aan de oostelijke zijde van de Hooge Steenweg op een diep en smal perceel, dat binnen de eerste stadsmuur valt. In 1635 werd het pand op dit perceel vermeld onder de naam 'De Drie Stokvisschen'. Op de kelder na is het pand in 1880 geheel vernieuwd, waarna het later diverse keren aan de achterzijde is uitgebreid. De gevel is in 1887 voor het pand gezet. Het pand bestaat uit vijf niveau's, namelijk een kelder met tongewelf in de lengte van het perceel, begane grond, eerste en tweede verdieping en een zolder. Het zadeldak is voorzien van een dakschild aan de achterzijde.Voorgevel:Deze neo-renaissance halsgevel uit 1887 is drie vensterassen breed en gemetseld in een staandverband waarin speklagen en hoekblokken zijn toegepast. Boven de moderne winkelpui op de begane grond bevindt zich een uitkragende lijst die de overgang naar de eerste verdieping markeert. De drie vensteropeningen op deze verdieping hebben een steens rondboog die gedrukt is en een uitkragende boogrug. De aanzetstenen van de boog sluiten aan op de speklagen, die gesierd zijn met een console die aansluit op de uitgemetselde boogrug. De boogvelden hebben siermetselwerk in gele, rode en zwart gekleurde stenen in een orthogonaal patroon. De van bloemmotief voorziene sluitstenen steken uit boven de boog en zijn opgenomen in de onderste smalle band die van de gemetselde lijst dat de eerste verdieping van de tweede scheidt. De drie vensteropeningen op de tweede verdieping hebben een steens korfboog met aanzet en sluitstenen. De boogvelden zijn gevuld met gele, rode en zwarte bakstenen in een diagonaal patroon. Boven de vensters bevindt zich een kroonlijst die gedragen wordt door vier robuuste consoles. De moderne vensters met stolpende onderramen en een bovenlicht op zowel de eerste- als de tweede verdieping, zijn geplaatst voor de oude, negentiende-eeuwse kozijnen. De vensteropeningen hebben een hardstenen onderdorpel die rust op de onderliggende lijst. De hals van de gevel is aan weerszijden voorzien van een gemetselde pilaster en een klauwstuk met voluten. De hals is afgesloten met een gebogen fronton dat gedeeld is door een gemetselde en uitkagende naald. Deze naald is net als de korte hoekpilasters van de geveltop voorzien van een granaatappel. Het venster in de hals heeft een steens korfboog met aanzetstenen en een sluitsteen. Het boogveld bevat een steen met daarin het jaartal 1887. Het venster is modern. | 1 |
Linkerzijmuur:De zijmuur op kelderniveau is naar verluidt 13de eeuws. De begane grond en verdiepingen zijn in 1880 op de bestaande kelder gebouwd.Rechterzijmuur:De zijmuur op kelderniveau is naar verluidt 13de eeuws. De begane grond en verdiepingen zijn in 1880 op de bestaande kelder gebouwd.Achtergevel:Er bevinden zich achter het hoofdhuis diverse achterbouwen met een onbekend bouwjaar na 1880.InterieurAlle verdiepingsvloeren bestaan uit enkelvoudige balklagen.Redengevende omschrijvingHet pand aan de Hooge Steenweg heeft monumentale waarde vanwege de gevels, de bouwstijl, de bouwmassa en de situering. Het pand heeft bouw- en kunsthistorische betekenis vanwege de belangwekkende balklagen en kapconstructies, de aanwezigheid van structuurbepalende en historische kelders, de aanwezigheid van een historische interieurindeling en oorspronkelijke interieurelementen. De sociaal- en cultuurhistorische betekenis is groot, het pand is representatief voor de ontwikkeling van de stad ‘s-Hertogenbosch en heeft een belangrijke opdrachtgever, bouwheer en/of ontwerper. | 2 |
Gemeente 's-HertogenboschMosmans
Hoogensteenweg
E. de Fernelmont65. "De drie Stokvisschen" anno 1635. | 24 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Adresboeken
Hooge Steenweg 13
Hoogen Steenweg C 411 (????)
| 1865 | F.L.H. Rijckevorsel (consul van Belgie) |
Hoogen Steenweg C 436 (1880)
| 1881 | M.H. Kluijtmans (fabriek van kerkornam.) |
| 1894 | Eug?ne H. de Fernelmont |
| 1908 | A. Breeman (gepen. kolonel) - Eug. de Fernelmont (beeldhouwer, polychromeur) |
Hooge Steenweg 13 (1909)
| 1910 | A. Breeman (gepen. kolonel) - Eug. de Fernelmont (beeldhouwer, polychromeur) |
| 1928 | A.J. Grevers - L.A.H.C. Verschure - wed. A.C.J. Verschure |
| 1943 | A. Grevers van Gool (modeartikelen) - A.J. Grevers (winkelier) |
Bossche Encyclopedie |